Joseph Haydn

haydn-crop

 

Józef Haydn – ur. 1732 w Rohrau, zm. 1809 w Wiedniu. Bardzo słynny kompozytor . Chronologicznie pierwszy z trzech wielkich klasyków Wiedeńskich. Był muzykalny i obdarzony dobrym głosem, ale po mutacji musiał opuścić chór, grał na skrzypcach i fortepianie. Kompozytor i kapelmistrz nadworny u dawnych hrabiów i książąt. Uznawany był za artystę awangardowego.  Pośmiertnie zwolennicy frenologii odcięli mu głowę, by zbadać, gdzie w czaszce zlokalizowany jest geniusz artysty.

Oratorium „Stworzenie świata”

Pomysł napisania oratorium „Stworzenie świata” zrodził się podczas drugiego pobytu Haydna w Londynie, gdzie kultywowano tradycje oratoryjne Haendla. Początkowo miało to być oratorium przeznaczone do wykonania w Londynie, tekst libretta napisał specjalnie dla Haydna poeta angielski Th. Lindley na podstawie I rozdziału Księgi Rodzaju ze Starego Testamentu oraz „Raju Utraconego” Miltona. Ostatecznie jednak libretto opracował dyrektor wiedeńskiej biblioteki dworskiej Gottfried van Swieten.

„Stworzenie świata” powstawało w latach 1796-98. Po raz pierwszy wykonano je w Wiedniu 29 i 30 kwietnia 1798 r. w pałacu ks. Schwarzenberga, po raz drugi – 7 i 8 maja tegoż roku, w rok później w Londynie, a następnie w Paryżu. Premierze towarzyszyło ogromne zainteresowanie świata muzycznego, dyrygował sam Haydn, przy klawesynie zasiadł Antonio Salieri. Prawykonanie polskie odbyło się 6 lutego 1801 r.